1. Forum Dziedzictwa Europy Środkowej

Zaproszenie do udziału w Forum skierowano więc do osób odpowiedzialnych za kształtowanie polityk kulturalnych, ekspertów i specjalistów w zakresie ochrony i zarządzania dziedzictwem kulturowym, jak również do opiekunów i zarządców obiektów i miejsc historycznych z Europy Środkowej. Zasadniczo Forum dotyczyło zagadnień związanych z ochroną i nowoczesnym zarządzaniem dziedzictwem kulturowym, stawiając sobie za cel: • rozpoznanie aktualnych trendów i wyzwań • wymianę poglądów, doświadczeń i dobrych praktyk • identyfikację optymalnych strategii i rozwiązań oraz formułowanie rekomendacji.

Cele te udało się zrealizować między innymi poprzez przyjęcie 9 lipca 2011 roku Deklaracji 1. Forum Dziedzictwa Europy Środkowej, której oficjalna wersja opracowana została po angielsku. Uznając dziedzictwo kulturowe za jeden z ważniejszych czynników w życiu społeczeństw regionu, podkreślono jego rosnące znaczenie w działaniach na rzecz zrównoważonego rozwoju, w tym także dla łagodzenia skutków kryzysu finansowego. Z perspektywy praktyków uczestnicy Forum wskazali jednak na konieczność szybkiego wzmocnienia administracji odpowiedzialnej za dziedzictwo, jak również tworzenia systemów zarządzania jego zasobami, tak aby z pomocą dziedzictwa kulturowego móc skuteczniej aktywizować zmiany społeczne.

Forum rozpoczęło się 7 lipca od moderowanego przez prof. Jacka Purchlę panelu wprowadzającego Europa Środkowa: przeszłość – teraźniejszość-przyszłość, którego intencją było pokazanie ekspertom i specjalistom od ochrony i zarządzania dziedzictwem szerszej perspektywy środkowoeuropejskiej widzianej oczami przedstawicieli innych dyscyplin. W panelu tym udział wzięli: Jurij Andruchowycz (Iwano-Frankiwsk), prof. Csaba G. Kiss (Budapeszt) i dr Simona Skrabec (Barcelona). Wygłoszone w kolejnych dwóch dniach (8 i 9 lipca) w ramach czterech sesji tematycznych referaty cechował wysoki i, co ważne, równy poziom merytoryczny. Uczestnicy Forum wielokrotnie wyrażali wolę cyklicznej kontynuacji wymiany doświadczeń i dobrych praktyk, podkreślali też walor interdyscyplinarny krakowskiego spotkania, który został osiągnięty nie tylko za sprawą otwierającego Forum panelu środkowoeuropejskiego.

Jako kluczowe wybrano następujące zagadnienia:
Współczesne znaczenia dziedzictwa – obserwowane zwłaszcza w ostatnim dwudziestoleciu zmiany w filozofii i interpretacji pojęcia dziedzictwa kulturowego; dychotomia i komplementarność dziedzictwa materialnego i niematerialnego; co aktualnie rozumiemy przez dziedzictwo?; jakie są przyczyny ekspansji i polaryzacji pojęcia dziedzictwa kulturowego i różnorodności jego interpretacji?; w jaki sposób dziedzictwo zaspokaja oczekiwania i aspiracje współczesnych społeczeństw i wspólnot?

Odpowiedzialność publiczna za ochronę dziedzictwa – rola i znaczenie instytucji publicznych w ochronie dziedzictwa; transformacja w ostatnim dwudziestoleciu systemów zarządzania dziedzictwem kulturowym tak w krajach Grupy Wyszehradzkiej, jaki i szeroko rozumianej Europie Środka; próba diagnozy stanu obecnego oraz określenia zadań stojących przed systemami ochrony dziedzictwa w krajach środkowoeuropejskich; co w powyższym kontekście uznać można za rozwiązania optymalne, a co za niezbędne minimum

Dziedzictwo i społeczeństwo – rola dziedzictwa kulturowego w społecznych, ekonomicznych i kulturowych przemianach oraz transformacji systemowej w Europie Środkowej, ze szczególnym naciskiem na relację pomiędzy dziedzictwem a kapitałem społecznym; co stanowi potencjał a co ograniczenia dziedzictwa jako nieodnawialnego środka poprawy jakości życia?

Co się dzieje w terenie? Przykłady zarządzania obiektami i miejscami w środkowoeuropejskich krajach Unii – przykłady lokalnych rozwiązań i dobrych praktyk zarządzania dziedzictwem, aktualne trendy, dyskusja nad sposobami ulepszenia form zarządzania dziedzictwem, zwłaszcza relacja właściciel–zarządca.