„Czas pamięci” – tak określa się niesłabnące od paru dekad zainteresowanie we współczesnej humanistyce śladami przeszłości, rolą i mechanizmami rządzącymi pamięcią. „Memory boom” który rozpoczął się z chwilą, kiedy Pierre Nora opublikował pierwsze rozważania na temat lieux de mémoire (miejsc pamięci), nie ominął również sztuki najnowszej. Pamięć stała się dla artystów jednym z ważniejszych zagadnień, które nierzadko poddawane jest krytycznej analizie.

Zobacz, co o swoich pracach powiedzieli artyści.

Wystawa prezentowała prace z ostatnich dwóch dekad uznanych polskich artystów, dla których zarówno pamięć własna, jej intymny wymiar i przekaz, jak i pamięć zbiorowa, jej mechanizmy, formy, terytoria tworzą osnowę ich sztuki.

Zobaczyliśmy prace Adama Adacha, Bogusława Bachorczyka, Mirosława Bałki, Andrzeja P. Batora, Moniki Chlebek, Michała Chudzickiego, Karoliny Freino, Nicolasa Grospierre’a, Zbigniewa Libery i Darka Foksy, Zuzanny Janin, Rafała Jakubowicza, Elżbiety Janickiej, Marcina Kędzierskiego, Jerzego Kosałki, Roberta Kuśmirowskiego, Leszka Lewandowskiego, Roberta Maciejuka, Marzanny Morozewicz, Anny Niesterowicz, Mirosława Nizio, Ryszarda Otręby, Wojciecha Prażmowskiego, Leszka Sobockiego, Artura Żmijewskiego, zespołu projektowego Bełżec. Miejsce pamięci: Andrzeja Sołygi, Zdzisława Pidka, Marcina Roszczyka, Marka Dunikowskiego, Piotra Czerwińskiego, Piotra Uherka.

Rozwijane współcześnie praktyki artystyczne niejednokrotnie znajdują swoje odniesienia we wcześniejszych poszukiwaniach twórczych, które to z kolei można uznać za rodzaj dzieł ikonicznych antycypujących określone wątki pamięciowe podejmowane dziś przez artystów. Stąd też na wystawie w formie dokumentalnej przypomniane zistały Wielopole, Wielopole Tadeusza Kantora, cykl Moim przyjaciołom Żydom Władysława Strzemińskiego, Zielnik Aliny Szapocznikow, Żelazne Organy Władysława Hasiora, Pomnik-Droga zespołu Oskara Hansena, miejsce pamięci w Treblince Franciszka Duszeńki, Adama Haupta, Franciszka Strynkiewicza, Lego, obóz koncentracyjny Zbigniewa Libery i Pamiątka Pierwszej Komunii Świętej Mirosława Bałki.
 
Sztuka dziś aktywnie zmienia funkcjonujące w jej obrębie tradycyjne formuły upamiętniania. Bierze na siebie odpowiedzialność jako nośnik pamięci zbiorowej, przepracowując społeczne traumy i konflikty. Nie mniej ważne pozostaje dla sztuki jednostkowe doświadczenie, celowo zapamiętana przeszłość, mimowolne reminiscencje, ukryte nostalgie. Pamięć własna artysty może stać się determinantą i kanwą dzieła. Jest też źródłem artystycznej wyobraźni, ekspresji i woli twórczej. Ale jednocześnie podlega ona normom i mechanizmom społecznym („ramom” – jak to określał Maurice Halbwachs). Z kolei poprzez społeczny odbiór dzieło sztuki oddziałuje, wzbogaca i współtworzy pamięć zbiorową, wyznaczając nowe jej zakresy.
Sztuka ujawnia tę skomplikowaną grę między różnymi wymiarami pamięci. W zmiennych rejestrach i niestałych terytoriach.

Wśród powstałych specjalnie na wystawę prac znalazły się cykl fotograficzny Ślady Wojciecha Prażmowskiego, video Zuzanny Janin Uwolnić. Cвободy. Free. Teofilia Blendkowska (Теофиля Блендковска) oraz rzeźba Mirosława Bałki Teren wspólny składająca się z ponad 200 wycieraczek przekazanych artyście przez mieszkańców Krakowa.


autorki i kuratorki wystawy – dr Monika Rydiger, Natalia Żak
konsultacja naukowa – prof. dr hab. Jacek Purchla
koordynacja i organizacja – Anna Śliwa
aranżacja plastyczna – Rafał Bartkowicz
materiał filmowy wykorzystany w aranżacji wystawy Bełżec. Miejsce pamięci – Ula Rydiger

współpraca – Monika Chrabąszcz, Edyta Gajewska, Marta Gaj, Joanna Hojda-Pepaś, Katarzyna Jagodzińska, Miranda Jędrzejowska, Roman Kawalec, Kamil Moszyński, Helena Postawka-Lech,Magdalena Uherek (prezentacja Rytuały pamięci)

akcja zbierania wycieraczek do pracy Teren wspólny Mirosława Bałki – Alicja Baczyńska, Pola Bednarczyk, Maria Chmielowska, Joanna Cichoń, Aneta Doległo, Karolina Drygała, Martyna Dziekan, Marta Gajewska, Emilia Garbień, Adrianna Gurgul, Julia Jaworska, Sonia Kądziołka, Ewa Kantek, Olga Konik, Anastazja Nosal, Marcelina Palińska, Joanna Pieńkosz, Magdalena Romanowska, Katarzyna Stec, Aleksandra Strączek, Michał Sypień, Paulina Szwed, Joanna Terpińska, Ewelina Żurek