Cultural Heritage Counts for Europe (Dziedzictwo kulturowe ma znaczenie dla Europy)

Cultural Heritage Counts for Europe (Dziedzictwo kulturowe ma znaczenie dla Europy) to międzynarodowy projekt badawczy polegający na zebraniu i krytycznej analizie badań ilościowych i jakościowych weryfikujących tezę o pozytywnym wpływie dziedzictwa kulturowego na sferę gospodarczą i społeczną, a także na kulturę i środowisko naturalne.

Autorzy projektu wychodzą z założenia, że dziedzictwo kulturowe to zasób rozwojowy, a nie tylko sfera wymagająca nakładów finansowych i działań ochronnych. Wydaje się, że istnieje powszechna zgoda co do tego, że dziedzictwo kulturowe odgrywa ważną rolę we wszystkich sferach życia i na wszystkich poziomach – lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim. Często jednak brakuje „dowodów” i argumentów opartych o ewaluację rzeczywistych projektów, które mogłyby podeprzeć to przekonanie. Zespoły badawcze pracujące w konsorcjum Cultural Heritage Counts for Europe postawiły sobie za cel dotrzeć do badań wpływu dziedzictwa realizowanych w poszczególnych państwach członkowskich Unii Europejskiej i za ich pomocą zweryfikować początkową tezę o ważnej roli dziedzictwa w rozwoju społeczno-gospodarczym Europy.

Wśród zrealizowanych w Europie badań brakuje przekrojowego opracowania dotyczącego wartości i znaczenia dziedzictwa na poziomie europejskim, stanowiącego wiarygodną podstawę dla nowych regulacji opartych na badaniach statystycznych i odzwierciedlających wszystkie aspekty tematu.

Celem projektu Cultural Heritage Counts for Europe jest więc podjęcie działań w kierunku uzupełnienia tego braku poprzez analizę zgromadzonych wyników badań oraz znalezienie luk, które należy uzupełnić w przyszłości. Opracowanie tego typu wydaje się być koniecznym punktem wyjścia dla powstania unijnej strategii dla dziedzictwa kulturowego i naturalnego – strategii, która postrzega dziedzictwo w kategoriach kluczowych wartości i zasobów oraz w pełni wykorzystuje jego potencjał przynosząc korzyści obywatelom krajów UE.

Efektem dwuletniej pracy konsorcjum projektowego jest raport, który w oparciu o konkretne przykłady ewaluacji wpływu dziedzictwa na otoczenie społeczno-gospodarcze prezentuje znaczenie dziedzictwa kulturowego dla różnych aspektów życia mieszkańców Europy. W tym celu stworzone zostało holistyczne podejście opierające się na czterech obszarach wpływu dziedzictwa [holistic four domain approach].

Dzięki interdyscyplinarnemu podejściu udało się w nim uchwycić szerokie spektrum oddziaływania dziedzictwa na nasze życie, zilustrowane w ramach czterech zachodzących na siebie dziedzin – gospodarki, spraw społecznych, kulturalnych i związanych ze środowiskiem naturalnym. Dostarczając przekonywujących argumentów, popartych wynikami badań, raport prezentuje także rekomendacje adresowane do władz ustawodawczych i wykonawczych na poziomie europejskim, narodowym i regionalnym, poświęcone lepszemu wykorzystaniu potencjału rozwojowemu dziedzictwa kulturowego.


Odwiedź stronę projektu


W celu realizacji projektu powołane zostało konsorcjum złożone z instytucji i organizacji wyspecjalizowanych w badaniach dziedzictwa kulturowego, jego zarządzaniem i propagowaniem. Koordynatorem projektu jest Europa Nostra, a partnerami prowadzącymi badania są Międzynarodowe Centrum Kultury (Kraków) oraz Międzynarodowe Centrum Konserwacji im. Raymonda Lemaire’a (Uniwersytet w Leuven, Belgia). W projekcie uczestniczą też trzy inne organizacje: ENCATC (europejska sieć organizacji i instytucji zajmujących się sztuką, zarządzaniem kulturą oraz edukacją), Heritage Europe – EAHTR (Europejskie Stowarzyszenie Historycznych Miast i Regionów) oraz The Heritage Alliance (instytucja partnerska z Wielkiej Brytanii).

Projekt realizowany był od lipca 2013 do czerwca 2015 roku.

Projekt byłrealizowany dzięki wsparciu Programu Kultura UE. W lutym 2013 r., jako jeden z czterech, został nagrodzony grantem w ramach Programu Kultura (2007–2013) / Rok budżetowy 2013 w obszarze 3.2 – współpraca projektowa pomiędzy organizacjami zaangażowanymi w analizę polityki kulturalnej.

Więcej informacji na temat obszaru 3.2 – współpraca projektowa pomiędzy organizacjami zaangażowanymi w analizę polityki kulturalnej, a także opisy nagrodzonych projektów, w tym „W Europie dziedzictwo się liczy. W stronę europejskiego indeksu dziedzictwa kulturowego”, można znaleźć tutaj.

Harmonogram projektu

• 3–4 lipca 2013 r. w Brukseli odbyło się pierwsze spotkanie komitetu sterującego, które zgromadziło trzynastu uczestników z sześciu instytucji partnerskich biorących udział w projekcie. Poświęcone było głównie koordynacji działań, metodologii badań, sposobom gromadzenia i analizie materiału badawczego oraz sprawom komunikacji i promocji. Ponadto, w celu zapoznania się z projektem i jego celami, na spotkanie zostali zaproszeni przedstawiciele Komisji Europejskiej, Dyrekcji Generalnej ds. Edukacji i Kultury, Wydziału Polityki Kulturalnej i Dialogu Międzykulturowego oraz Agencji Wykonawczej ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego.
• 4 grudnia 2013 r. miało miejsce w Brukseli drugie posiedzenie komitetu sterującego, na którym zapadły decyzje dotyczące metodologii badań oraz zaprezentowane zostały pierwsze efekty działań.
• 5 grudnia 2013 roku w Brukseli sekretarz generalna Europa Nostra, Sneska Quaedvlieg-Mihailovic, oraz prezydent Europa Nostra, Plácido Domingo, oficjalnie zainaugurowali międzynarodowy projekt „Cultural Heritage Counts for Europe”. Inauguracja miała miejsce podczas konferencji „Cultural Heritage for Europe, Europe for Cultural Heritage” wieńczącej obchody 50-lecia Europa Nostra, która jest koordynatorem projektu. Konferencja była to wyjątkową okazją, by politycy, przedstawiciele organizacji społeczeństwa obywatelskiego, akademicy, naukowcy, specjaliści w zakresie dziedzictwa, pracownicy instytucji kultury, władze lokalne, regionalne oraz narodowe, a także przedstawiciele instytucji europejskich i międzynarodowych mogli wspólnie wyrazić wsparcie dla kwestii dziedzictwa w Europie, zwłaszcza wypracowania prawdziwej unijnej strategii dla dziedzictwa kulturowego, oraz dowiedzieć się więcej na temat projektu „W Europie dziedzictwo się liczy" (zobacz zdjęcia).
• 19 maja 2014 r. w Leuven odbyło się kolejne posiedzenie komitetu sterującego, którego celem było podsumowanie dotychczasowych prac i uzgodnienie dalszych działań w projekcie.
• 16–17 października 2014 posiedzenie komitetu sterujące w Krakowie, okrągły stół ekspertów z Europy Środkowej oraz 2 wydarzenia otwarte dla publiczności:
• 16.10, godz. 18.00, Ile jest warte dziedzictwo? – debata z udziałem międzynarodowych ekspertów, która zaprezentuje potencjalne obszary wpływu dziedzictwa kulturowego., na zidentyfikowane w ramach projektu cztery sfery wpływu – gospodarka, zmiany społeczne, środowiskowe oraz kulturowe. Zaproszeni specjaliści z Europy Zachodniej i Polski zaprezentują różne podejścia do mierzenia wartości dziedzictwa.
• 17.10 , godz. 18.00, Ile jest Ile jest warte dziedzictwo? – wykład prof. Gregory’ego J. Ashwortha, inaugurujący IX edycję studiów podyplomowych Akademia Dziedzictwa. Istotą dziedzictwa jest wykorzystanie przeszłości do współczesnych celów – między innymi politycznych i ekonomicznych. Ma ono pośrednie i bezpośrednie przełożenie na rozwój gospodarczy w konkretnych miejscach. Niemniej mimo rozlicznych prób, nie wypracowano jednego uniwersalnego modelu gwarantującego powodzenie w takim działaniu, nie można też spodziewać się nadzwyczajnych korzyści, one bowiem zawsze idą w parze z kosztami, jakie trzeba ponieść. Należy wyciągać wnioski z praktyki; wnioski wypływające z uważnego zarządzania, nie zaś z automatycznej imitacji.
• Luty 2015 – posiedzenie komitetu sterującego w Leuven
• Czerwiec 2015 – publikacja raportu i jego prezentacja podczas konferencji Europa Nostra.

CASE STUDY: Off Piotrkowska w Łodzi